'Waterjager' - Chris Polanen

Genre: roman / literauur
Uitgever: Lebowski
ISBN: 9789048837137
Uitvoering: E-book
Aantal pagina’s: 304
Uitgave: 15 mei 2017

Dank aan uitgeverij Lebowski voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar.

Achterflap tekst

‘Paramaribo, ergens in de nabije toekomst. Na een dijkdoorbraak is de stad onder water komen te staan. De bewoners zijn weggetrokken; alleen de goudzoekers, vissers en prostituees zijn gebleven. De stad wordt geregeerd door eigen wetten, met in het middelpunt Jean-Christophe, die met harde hand de orde probeert te bewaren.’

Toen de stad onder water kwam te staan, werden de bewoners geëvacueerd ver weg naar hoger gelegen oorden. Slechts enkelen bleven. Waaronder Jean Christophe, JC genaamd, en zijn vader. Zijn moeder en kleine broer Joshua zijn naar Nederland vertrokken. Het boek begint 20 jaar nadien. In Nederland heeft Joshua na zijn schooltijd medicijnen gestudeerd en is arts geworden. Maar het gevoel van onbehagen bleef aan hem knagen. Hij heeft zich nooit op zijn gemak gevoeld in Nederland. Hij heeft heimwee naar zijn vaderland, zijn broer en zijn vader.

“Een mens die zijn omgeving haat, zal nooit gelukkig zijn.”

De schrijver besteedt ook veel aandacht aan de verschillen tussen Nederlanders en Surinamers. Liefdevol zien we deze observaties beschreven via Joshua. Zo beschrijft hij de Nederlanders onder meer:

“De mannen en vrouwen die alles samen deden, elke stap, hand in hand, alsof ze met onzichtbare ketens aan elkaar vastgeklonken zaten. Kinderen die tegen hun ouders schreeuwden zonder klappen te krijgen. Tieners die voor de snackbar hingen, rookten en lawaai maakten, maar zich zelfs door de politie niet lieten verjagen.”

Maar over Surinamers laat de schrijver JC zeggen:

“Pa zei altijd dat Surinamers alleen van het leven willen genieten. Dat we niet sterk genoeg zijn om echte problemen op te lossen.”

Wanneer hij hoort dat zijn vader overleden is, besluit hij om naar Suriname terug te gaan. In eerste instantie voor enkele maanden, maar misschien voorgoed. Wanneer hij in Paramaribo is aangekomen, schrikt hij over wat hij daar aantreft. Zijn beresterke broer is een soort belastinginner bij de overgebleven bewoners daar. In ruil daarvoor treedt hij op als beschermer van vrouwen en onderdrukten. Wanneer hij niet betaald dreigt te worden, laat hij met groot gemak zijn vuisten knallen. Het is het recht van de sterkste wat hier geldt. Eigenlijk is hij een Maffiabaas in het klein. Maar JC heeft ook een kwetsbare kant. In zijn dromen krijgt hij verschijningen van een overleden kind, Ambrose. Deze houdt hem een spiegel voor en geeft hem profetische voorspellingen. Dit magisch realisme, het besef dat er meer is tussen hemel en aarde dan wat wij kunnen waarnemen is misschien wel typerend voor de zuid Amerikaanse literatuur. Ook schrijvers als Isabel Allende (denk aan Huis van de Geesten) en Marquez laten dat ook regelmatig in hun boeken zien. Waterjager past helemaal in die traditie. Het leven is hard en moeilijk in het nieuwe Paramaribo. Joshua trekt op met zijn broer en leert diens leven en vrienden kennen. De nieuwe vriendin van JC, Aparecida, oefent op Joshua een grote aantrekkingskracht uit. Ondanks dat hij in Nederland niet te klagen had over vrouwelijke aandacht, vond hij nooit iemand die helemaal bij hem paste. De vrouwen verweten Joshua dat hij:

“…niet alles met hen deelde; dat hij een deel van zichzelf verborgen hield. De liefde scheurde steeds verder in totdat er slechts flarden overbleven.

Om de bevolking wat te helpen zet hij een spreekuur op om de mensen medisch bij te staan. Braziliaanse hoertjes zijn hier zijn belangrijkste klandizie. Joshua staat met open ogen te kijken hoe het leven in het moderne Suriname veranderd is. Van zijn romantische beeld van vroeger is weinig over. Omdat alles enkele meters onder water staat, zijn alleen de bovenste verdiepingen van de huizen nog te gebruiken. Met een bootje vaar je van balkon naar balkon met de voortdurende dreiging van levensgevaarlijke piranha’s die in het water zwemmen. Het gevaar komt letterlijk van alle kanten. Jezelf verdedigen om te overleven is essentieel. Niet alleen JC heeft een uitgebreide vechttraining gehad en is beresterk, maar ook twee jeugdvrienden van hem, de tweeling Ray en Roy. Deze zijn een tijdje na de overstroming gaan werken voor een drugsbaas in Colombia. Wanneer hun baas in de gevangenis zit, gaan de broers terug naar Suriname. Hier tartten zij het door JC uitgeroepen gezag. Een confrontatie is onvermijdelijk. Op deze momenten heeft het boek heel veel weg van een western; de sheriff tegen de outlaws. Zeer spannend en beeldend door de schrijver neer gezet. Door de setting van uitsluitend water waar de personages door omgeven zijn, komt de film “Waterworld” van Kevin Costner in mijn herinnering.

“Waterjager” is een zoektocht naar je ergens thuis voelen; over acceptatie en over loslaten. Beschreven vanuit het standpunt van een Surinamer, maar eveneens geldend voor elke nieuwkomer in een land waar zo anders met elkaar omgaat als men dat gewend is.

“Die grijze lucht dag in dag uit maakt me gek”, zei zijn moeder. “De mensen in de flat groeten niet. Ze kijken je recht in je gezicht aan met hun mond stijf dicht.”

Chris Polanen heeft een prachtig boek geschreven. Het leest prettig en heeft een beeldende stijl. Je krijgt als lezer sympathie voor Joshua. Je hoopt, met hem, dat hij eindelijk een plek zal vinden waar hij gelukkig kan zijn. 4 sterren!

Roelant de By – recensent De Perfecte Buren